HỎI: Ơn gọi của Đức Mẹ làm mẹ Chúa Giêsu có phải được Chúa tiền định không? Nếu có thì thuyết tiền định là đúng?

ĐÁP.

Như các bạn đã biết, thuyết tiền định là một lạc thuyết đã bị Giáo Hội kết án. Thuyết này tin rằng số phận mỗi con người đã được Thiên Chúa "lập trình" sẵn từ ban đầu, ngay cả phần rỗi linh hồn hay việc sa hỏa ngục của mỗi người cũng đã được xác định và gần như chỉ có thể thay đổi nhờ sự hãm mình nhiệm nhặt, thống hối ăn năn mới hi vọng Thiên Chúa thay đổi điều Ngài đã định. Lạc thuyết này bị kết án, vì nếu tin vào nó, chúng ta chẳng cần phải nỗ lực ăn ngay ở lành nữa và nhất là Thiên Chúa chẳng cần phải hi sinh chính con của Ngài cho chúng ta.

Trong cách nói bình dân, chúng ta vẫn hay nghe những câu như: Chúa định, Chúa sắp đặt, Chúa muốn... Những cách nói này chính xác ra không phải là khẳng định vào sự tiền định của Chúa, mà đúng hơn là nói về thánh ý và sự cho phép của Chúa. Bởi rõ ràng không có điều gì xảy ra trên đời này mà Chúa không biết và không cho phép. Thiên Chúa có một kế hoạch tốt đẹp cho mỗi người, nhưng mỗi người có đạt được kết quả tốt đẹp ấy không lại lệ thuộc vào tự do và nỗ lực của mỗi người. Điều này tương tự như việc cha mẹ muốn con học giỏi và thành công trong cuộc sống. Cha mẹ hi sinh cố gắng tạo điều kiện cho con ăn học. Nhưng đứa con có đáp ứng được mong ước của cha mẹ lại tùy thuộc vào nó chứ không phải cha mẹ muốn sắp đặt trước mà được.

Tuy nhiên khi Thiên Chúa muốn, Ngài vẫn có chọn lựa cụ thể một vài cá nhân để thực hiện chương trình cứu độ của Ngài. Có thể gọi việc chọn lựa đó là sự tiền định. Trường hợp của Mẹ Maria nằm trong ngoại lệ khác thường này. Rõ ràng ngay từ cựu ước, Thiên Chúa đã hứa với dân Israel về sự xuất hiện của Đấng Mêsia từ một người trinh nữ: "Này đây, một trinh nữ sẽ thụ thai và sinh hạ con trai, thiên hạ sẽ goi Ngài là Emmanuel, nghĩa là Thiên Chúa ở cùng chúng ta". Sự tiền định của Đức Mẹ nằm ở ơn vô nhiễm nguyên tội ngay từ lúc thụ thai. Mẹ đã được Chúa gìn giữ khỏi nguyên tội, để xứng đáng làm Mẹ của Con Thiên Chúa. Nhưng cũng cần lưu ý rằng, sự tiền định này không phải là một áp đặt bắt buộc đối với Đức Mẹ, mà cần có sự đồng ý trong tự do của Mẹ. Thiên Chúa đã sai sứ thần đến truyền tin và hỏi ý kiến của Mẹ và chỉ khi mẹ Fiat - xin vâng, thì Thiên Chúa mới thực hiện chương trình của Ngài. Như vậy, ơn gọi của Đức Mẹ đúng là được tiền định, nhưng đồng thời cần đến tự do của Mẹ. Sự tiền định này không hề tước bỏ quyền tự do của Mẹ Maria nghĩa là Mẹ vẫn có quyền từ chối.

Có người sẽ hỏi: Nếu Đức Mẹ không đồng ý thì sao? Câu trả lời là không thể, vì Đức Mẹ đã được gìn giữ khỏi tội lỗi, mà tội lỗi là đi ngược lại thánh ý Chúa. Đức Mẹ được hồng ân vô nhiễm, nghĩa là Mẹ luôn sẵn sàng thực thi ý Chúa. Không phải là Mẹ không thể phạm tội, nhưng là không muốn làm mất lòng Chúa. Bởi khi sống trong ân sủng và sự kính sợ Chúa, không ai muốn phạm tội để đánh mất tình trạng tuyệt vời ấy cả.

M. Eugenius Nguyen OCist