HỎI. Khi Chúa Giêsu ra đời thì cha mẹ đã phải đem Ngài chạy trốn sang Ai Cập thì làm sao có thể dâng Ngài trong đền thờ Giêrusalem được?

ĐÁP.

Cần lưu ý là chỉ có hai Tin Mừng Ma-thêu và Luca kể về sự kiện Giáng Sinh và thời thơ ấu của Đức Giêsu, nhưng nhiều điểm khác biệt. Tin Mừng Ma-thêu ghi lại sự kiện Đức Giêsu bị vua Hê-rô-đê tìm giết nên cha mẹ phải đưa Hài Nhi lánh sang Ai Cập. Sau khi vua Hê-rô-đê băng hà thì gia đình thánh trở về Israel và định cư ở Nazareth. Thánh Ma-thêu không nhắc tới sự kiện cha mẹ dâng Hài Nhi Giêsu trong đền thờ.

Tin Mừng Luca tường thuật khá dài về thời thơ ấu của Đức Giêsu, nhưng không nói gì về sự kiện bách hại nêu trên. Trái lại, khởi đầu cuộc đời Đức Giêsu khá êm ả với sự kiện Giáng Sinh tưng bừng, rồi sau cha mẹ đưa Hài Nhi lên đền thờ để thánh hiến cũng như Đức Maria cử hành nghi thức thanh tẩy. Sau sự kiện này, gia đình thánh về định cư ở Nazareth.

Như thế sự khác biệt khá rõ ràng và câu hỏi nêu lên là phải chăng các tác giả Tin Mừng viết mâu thuẫn lẫn nhau? Chắc chắn sự khác biệt này không mâu thuẫn. Xin nêu lên một vài luận cứ.

- Thánh Ma-thêu viết Tin Mừng cho tín hữu gốc Do Thái, nên ngài rất chú trọng đến yếu tố ứng nghiệm Cựu Ước trong Tân Ước. Sự kiện các hài nhi ở Belem bị giết ứng nghiệm lời ngôn sứ Giê-rê-mi-a: "Ở Rama vẳng nghe tiếng khóc than rên rỉ, tiếng bà Rakhel khóc thương con mình và không chịu để cho người ta an ủi, vì chúng không còn nữa."

- Thánh Luca viết Tin Mừng cho tín hữu gốc dân ngoại, nên ngài không đặt nặng yếu tố ứng nghiệm Cựu Ước trong Tân Ước như thánh Ma-thêu. Và sự kiện tàn sát trẻ em này có thể hoặc là thánh Luca không biết, hoặc nó quá man rợ khiến ngài không ghi chép lại để độc giả không bị sốc.

- Sự kiện vua Hê-rô-đê tìm giết Hài Nhi Giêsu không xảy ra liền sau Giáng Sinh (dù câu văn của Tin Mừng có vẻ như thế). Bằng chứng là vua cho tìm giết mọi trẻ em từ 2 tuổi trở xuống chứ không phải tìm giết trẻ sơ sinh. Nếu như vua tìm giết Hài Nhi ngay sau khi hạ sinh, thì chắc chắn chỉ cho giết các trẻ mới sinh mà thôi. Nếu luận cứ này đúng, thì việc cha mẹ đem Hài Nhi lên Giêrusalem để tiến dâng cho Đức Chúa diễn ra trước sự kiện bách hại của vua Hê-rô-đê.

Điểm gây thắc mắc là tại sao thánh Ma-thêu, một người Israel, viết Tin Mừng cho tín hữu gốc Do Thái, lại không tường thuật sự kiện Đức Giêsu được dâng trong đền thờ? Vì đối với người Do Thái, việc tuân giữ lề luật Mô-sê hết sức quan trọng.

Như vậy, sau khi khảo sát sự khác biệt của hai Tin Mừng Ma-thêu và Luca ở sự kiện này, chúng ta nhận thấy được điểm thú vị đó là. Các tác giả Tin Mừng đã dựa trên nhiều nguồn sử liệu (văn tự lẫn truyền miệng) để viết Tin Mừng, chứ không sao chép nguyên văn lẫn nhau (copy nguyên mẫu không thêm 😆). Do đó, sự khác biệt trong các sự kiện được tường thuật không gây nên mâu thuẫn, nhưng đúng hơn cho thấy sự độc lập của các tác giả trong việc viết Tin Mừng. Và nhờ đó Tin Mừng trở nên phong phú và chúng ta biết được nhiều khía cạnh khác nhau từ các tác giả. 

M. Hạnh Tử