Tông Tòa và Chính Tòa

1. Tông Tòa - vicariat apostolique

Giáo phận tông tòa là giáo phận không có hay chưa có giám mục riêng, nên trực thuộc quyền điều hành của Đức Giáo Hoàng với tư cách giám mục phổ quát. Để điều hành giáo phận này, Đức Giáo Hoàng thường sai một vị đại diện thay mặt ngài. Vị đó thường là một giám mục và được gọi là: đại diện tông tòa hay giám quản tông tòa - Administrator Apostolicus.

Theo Giáo luật, chức giám quản Tông Tòa là tương đương và có cùng một thẩm quyền như một giám mục chính tòa giáo phận. Tuy nhiên, giám quản Tông Tòa chỉ phục vụ trong vai trò của mình cho đến khi giáo phận này có một giám mục chính tòa mới.

Trên nguyên tắc, giáo phận tông tòa là tình trạng tạm thời, cho dù trong thực tế có thể kéo dài cả hằng thế kỷ.

2. Chính tòa - episcopalis sedes

episcopalis sedes có nghĩa là ngai tòa của vị giám mục. Ngày xưa, giám mục ngồi trên tòa để giáo huấn hay phân xử các vụ việc như một vị thẩm phán. Ngày nay, vị trí ghế ngồi dành riêng cho giám mục vẫn còn trong các nhà thờ chính tòa nhưng nó đã ít thể hiện là biểu tượng quyền bính hơn trước đây, và thuật ngữ "tòa giám mục" được sử dụng để chỉ tòa nhà mà giám mục ở và làm việc.

Khác với giáo phận tông tòa, giáo phận chính tòa có giám mục riêng. Và vị giám mục chính tòa có quyền trực tiếp điều hành giáo phận của ngài, Đức Giáo Hoàng không trực tiếp điều hành giáo phận chính tòa.

Tước hiệu của giám mục chính tòa lấy từ chính tên giáo phận của ngài. Trong mỗi giáo phận phải có một nhà thờ chính tòa, tức nhà thờ của giám mục, nơi đặt ngai tòa của giám mục.

M. Hạnh Tử

(sưu tầm có sửa đổi và bổ sung)

Hình minh họa: Ngai Tòa của Giám Mục Roma ở Vương Cung Thánh Đường Gioan Laterano.