CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT - LỊCH SỬ KINH MÂN CÔI

Theo một tương truyền phổ biến từ xưa tới nay, thì tràng chuỗi và Kinh Mân Côi được Đức Mẹ bạn cho thánh Đaminh trong một thị kiến, rồi thánh nhân và Dòng của Ngài có công phổ biến Kinh Mân Côi trong Giáo Hội. Tuy nhiên, thực tế lịch sử không phải như vậy.

Chuỗi hạt dùng cho việc tụng kinh/ đọc kinh được sử dụng khá rộng rãi trong nhiều tôn giáo chứ không riêng gì Công Giáo, cụ thể là Ấn Giáo và Phật Giáo. Trong đạo Công Giáo, lịch sử ghi nhận rằng ngay từ các thế kỷ đầu các ẩn sỹ sa mạc đã dùng chuỗi hạt để đọc kinh. Đầu tiên các chuỗi hạt này được dùng để đếm kinh Lạy Cha và các lời nguyện tắt. Theo thời gian, các đan sĩ làm tràng chuỗi có 150 hạt tượng trưng cho 150 thánh vịnh và họ dùng tràng chuỗi ấy đọc kinh riêng khi có thời gian rảnh, nhất là khi không thể tham dự giờ thần vụ chung.

Vào thời hậu trung cổ, lịch sử ghi nhận sự lan truyền Lời Kinh "Ave Maria - Kính chào (mừng) Maria". Lời kinh Kính Mừng Maria đây ơn phúc. Đức Chúa Trời ở cùng Bà. Bà có phúc lạ hơn mọi người nữ, và Giêsu con lòng Bà gồm phúc lạ" - Ave Maria! Gratia plena. Dominus tecum. Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui, Iesus." được thánh Phêrô Đamiano (1006–1072) viết ra vào giữa thế kỷ 11.

Lời kinh này là sự kết hợp từ lời chào của thiên thần Gabriel: "Mừng vui lên hỡi bà đầy ân sủng, Thiên Chúa ở cùng bà" (Lc 1,28) và lời của bà Elizabeth: ""Em được chúc phúc hơn mọi người phụ nữ, và người con em đang cưu mang cũng được chúc phúc." (Lc 1,42).

Đan sĩ Stephan (+1252) thuộc Dòng Xitô là người soạn ra 15 mầu nhiệm Mân Côi dù chưa hoàn chỉnh như bây giờ. Sau đó, đan sĩ Heinrich (1328-1408) thuộc dòng Chartreux (Dòng thánh Bruno) khởi đầu hình thức lần hạt như hiện nay, khởi đầu với kinh Lạy Cha, tiếp theo là 10 kinh Kính Mừng và kết thúc với kinh Sáng Danh. Cũng trong thời gian này, chuỗi hạt Mân Côi được hoàn chỉnh như chúng ta thấy hiện nay.

Hình thức lần hạt Mân Côi hình thành vào Mùa Vọng năm 1409. Đan sĩ Dominikus (Dòng thánh Bruno - không phải là thánh Đaminh) hoàn chỉnh các câu xướng đáp suy niệm các mầu nhiệm cuộc đời Chúa Giêsu, nhưng khi ấy Kinh Mân Côi mới chỉ có Kinh Kính Mừng chứ chưa có câu đáp "Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời...".

Năm 1468 xuất hiện câu chuyện về thánh Đaminh được Đức Mẹ hiện ra ban chuỗi kinh Mân Côi vào năm 1208. Đây có thể là một sự nhầm lẫn giữa tên của vị đan sĩ Domicus Dòng thánh Bruno với thánh Dominicus (Đaminh) và sau đó câu chuyện này lan rộng, trở nên phổ biến và được chấp nhận rộng rãi. Trong khi thức tế không lịch sử hình thành Kinh Mân Côi kéo dài mấy trăm năm chứ không phải được hoàn tất trong 1 ngày.

Năm 1508, lời thưa "Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội, khi này và trong giờ lâm tử" được thêm vào Kinh Mân Côi. Tương truyền rằng lời kinh này được viết ra bởi giáo hoàng Alexander VI, vị giáo hoàng bị đánh giá là suy đồi nhất trong Giáo Hội về luân lý và việc mua bán chức tước. Ngày 17/09/1569, giáo hoàng Pio V phê chuẩn lời kinh Mân Côi và truyền phổ biến việc đọc kinh Mân Côi trong toàn Giáo Hội.

Năm Mầu Nhiệm Sự Sáng được thánh giáo hoàng Gioan Phaolo II thêm vào, cùng với việc công bố Năm Mân Côi (từ tháng 10.2002 đến tháng 10.2003).

Như vậy hiện nay Kinh Mân Côi bao gồm 20 mầu nhiềm.

Năm sự vui

Năm sự mừng

Năm sự thương

Năm sự sáng

M. Hạnh Tử