HỎI. Vụ án của Chúa Giêsu là án tôn giáo hay chính trị?

ĐÁP.

Vụ án của Chúa Giêsu bắt đầu với nguyên nhân tôn giáo nhưng kết thúc với nguyên nhân chính trị.

Như các sách Tin Mừng thuật lại, sau khi bắt Chúa Giêsu các thượng tế, luật sĩ và biệt phái tố cáo Chúa Giêsu về tội xúc phạm đền thờ: "Tên này nói: tôi có thể phá đền thờ Thiên Chúa, và trong 3 ngày sẽ xây cất lại." (Mt 26,61) và tội phạm thượng "tự xem mình là con Thiên Chúa" hay "đấng Kitô của Thiên Chúa" (Mt 26,65). Tuy nhiên khi họ nộp Chúa Giêsu cho tổng trấn Philato và tố cáo tội tôn giáo thì Philato không xử, bởi luật tôn giáo không phải là luật dân sự nên ông không có trách nhiệm xử. Ông trả lời dân Do Thái: "Các ông tố cáo người này vì tội gì? ... các người cứ đem ông ta đi mà xử theo luật của các người." (Ga 18,29-31).

Chi tiết mỉa mai ở đây là theo luật Môsê thì những kẻ phạm tội phạm thượng sẽ bị ném đá (Ga 19,7), nhưng các thượng tế và luật sĩ lại không dám giết Chúa Giêsu vì sợ dân chúng, bởi họ biết những bằng chứng họ đưa ra chỉ toàn là vu cáo, cáo gian. Trong khi đó Chúa Giêsu rất được dân chúng yêu mến và họ biết Ngài không vi phạm lề luật nên sẽ phản đối nếu nhóm thượng tế tự kết án tử ngài. Do đó, nhóm này đã "mượn dao giết người", tức là đẩy vụ án qua cho Philato đồng nghĩa với chuyển từ vụ án tôn giáo thành vụ án chính trị.

Để có lý do thích hợp mà giết Chúa Giêsu, nhóm thượng tế và luật sĩ tố cáo Chúa Giêsu tự xưng là vua dân Do Thái (Ga 19,21), và như vậy có nghĩa là có âm mưu nổi loạn chống lại hoàng đế Roma. Chính vì vậy khi Philato muốn tha Chúa Giêsu vì không có lý do kết án dân sự, thì nhóm thượng tế và luật sĩ la lên: "Nếu ngài tha nó, ngài không phải là bạn của Xeda (hoàng đế Roma). Ai xưng mình là vua thì chống lại Xeda" (Ga 19,12). Một điểm mỉa mai tiếp theo đó là nhóm thượng tế và luật sĩ thực chất có chủ trương chống Roma và đòi tự do cho Israel. Nhưng để có thể giết Chúa Giêsu, họ sẵn sàng nói dối tới mức tuyên bố công khai nhìn nhận hoàng đế Roma: "Chúng tôi không có vua nào cả, ngoài Xeda" (Ga 19,15).

Khi theo dõi Philato xét xử Chúa Giêsu chúng ta có cảm giác ông là người tốt, biết phân biệt phải trái và thương nên tìm cách tha Chúa Giêsu. Tuy nhiên thực chất ông là một kẻ làm chính trị ma mãnh và thủ đoạn. Nhân dịp kết án tử Chúa Giêsu, ông đã đồng thời dùng Ngài làm trò cười để sỉ nhục dân Do Thái và đồng thời cảnh báo cho những ai đang có âm mưu nổi loạn chống lại Roma. Minh chứng cụ thể là ông cho viết và treo bản án trên thập giá: "Giêsu Nazareth, Vua dân Do Thái" (Ga 19,18). Lời nhắc nhở và đe dọa qua bản án cũng như qua việc đóng đinh Chúa Giêsu đó là: Hãy nhìn đi, vua các người mà ta còn giết như thế này thì những kẻ nào muốn nổi loạn hãy liệu hồn.

Các thượng tế và luật sĩ nhận ra sự mỉa mai sỉ nhục dân tộc này nên mới đến gặp Philato và nói: "Xin ngài đừng viết: vua dân Do Thái, nhưng viết: Tên này tự cho mình là vua Do Thái" như một cách cứu vớt danh dự, nhưng đã bị Philato từ chối: "Ta viết sao cứ để vậy." (Ga 19,21-22).

M. Eugenius Nguyen OCist