HỎI. Một bạn ngoại đạo hỏi em: "Tại sao Chúa Giê-su chết vậy?'' Phải trả lời thế nào để bạn ấy hiểu?

ĐÁP.

Vì đây là câu hỏi của một bạn ngoại đạo, nên chúng ta cần trả lời một cách khác, từng bước từ đơn giản đến phức tạp, chứ đừng làm giống như trả lời cho một bạn đồng đạo, đừng tập trung dạy giáo lý về thập giá hay mầu nhiệm tội lỗi...

1. Về sự kiện lịch sử và lý do Đức Giêsu bị giết.

Trước tiên chúng ta hãy nói về sự kiện lịch sử đã xảy ra với Đức Giêsu. Sự kiện này không chỉ được các sách của Công Giáo, mà còn được các sử gia ngoại giáo ghi lại một cách trung lập. Đức Giêsu người Nazareth thuộc Israel là một nhà thuyết giảng đạo đức và sáng lập tôn giáo. Ngài đã rao giảng những điều tương đối mới lạ đặc biệt về giới luật yêu thương, và giới thiệu về Thiên Chúa, Đấng mà người Do Thái tôn thờ từ lâu nhưng không hiểu rõ. Đức Giêsu cũng kêu gọi dân chúng quay về với ý nghĩa cốt lõi của lề luật, bởi vì tầng lớp lãnh đạo tôn giáo thời bấy giờ đã biến lề luật tôn giáo mà họ vốn tin là do Thiên Chúa ban, thành phương tiện quản lý và chèn ép con người. Người ta giữ luật kiểu hình thức, mà quên mất ý nghĩa trọng tâm là tình yêu.

Hoạt động của Đức Giêsu gây ra mâu thuẫn với nhóm lãnh đạo tôn giáo Do Thái, khiến họ bị mất ảnh hưởng trên dân chúng, và nhiều phen bị bẽ mặt khi tranh luận với Ngài. Sự tự ái và ích kỷ đẩy họ tới quyết định giết Đức Giêsu nhân danh lề luật. Họ tố cáo Ngài vi phạm lề luật, lộng ngôn và phạm thượng. Rồi để có đủ căn cứ để giết Ngài, họ đã kết án Ngài âm mưu nổi loạn, tự xưng là vua người Do Thái, tức là muốn đối đầu với hoàng đế Roma, lúc bấy giờ đang đô hộ Israel. Vì lý do này, Đức Giêsu bị kết án tử và bị đóng đinh trên thập giá dưới thời tổng trấn Phongxio Philato, vào khoảng giữa những năm 33-40 (s. CN).

2. Về sự trùng hợp lạ lùng giữa sách thánh của Do Thái và Đức Giêsu

Điều lạ lùng nhưng hết sức thuyết phục khiến chúng ta phải chú ý đến Đức Giêsu đó là sự trùng hợp nơi Ngài tất cả những điều mà Lề Luật và lịch sử Do Thái đã tiên báo từ khoảng 700 trước đó. Những cuốn sách mà người Do Thái tin là sách Luật và các ngôn sứ (thầy dạy) trong quá khứ, đều giới thiệu về một nhân vật sẽ xuất hiện để giải phóng dân tộc - Đấng Mêsia của Đức Chúa. Những lời tiên báo có màu sắc chính trị và cũng được dân chúng nghĩ theo hướng chính trị khi đất nước Israel bị các cường quốc xâm chiếm và đô hộ.

Tuy nhiên, xen lẫn với các tiên báo về một nhân vật anh hùng, là tiên báo về một nhân vật chịu nhiều đau khổ, bị bắt bớ hành hạ và bị giết trên thập giá. Tất cả những điều này hoàn toàn ứng nghiệm nơi Đức Giêsu, từ lời nói, đến việc làm và kết quả. Thậm chí những chi tiết nhỏ nhất như việc Ngài bị đối xử thế nào, bị cướp áo và chia chác ra sao, đến việc Ngài chết thế nào, đều phù hợp hoàn toàn với những điều được ghi chép trước đó hàng trăm năm.

Sẽ là không đáng tin nếu những cuốn sách kia được viết sau khi Đức Giêsu chết, bởi người ta có thể phịa ra, hư cấu cho phù hợp với sự kiện như những cuốn tiểu thuyết hư cấu dựa trên cốt truyện có thật. Trái lại, những cuốn sách ấy được viết trước Đức Giêsu từ 700 năm, khiến cho chúng ta phải suy nghĩ và không thể phủ nhận.

3. Về ý nghĩa tôn giáo

Ở điểm này, chúng ta trình bày về quan điểm tôn giáo và niềm tin vào Đức Giêsu.

Như phần trên đã trình bày, các sách cổ của Do Thái Giáo đã loan báo (tiên báo) về một nhân vật xuất hiện trong tương lai để cứu dân Israel và tất cả ứng nghiệm nơi Đức Giêsu nhưng không theo nghĩa chính trị, mà theo tôn giáo.

Giáo lý của Do Thái Giáo từ xa xưa đã tin vào Thiên Chúa là Đấng tạo dựng vũ trụ và con người. Và con người đã phản bội Thiên Chúa, tức là đã phạm tội bất trung và do đó phải chịu đau khổ. Người Do Thái luôn tin rằng, đau khổ là hậu quả của tội lỗi; ngay cả việc đất nước họ bị xâm chiếm, dân chúng phải làm nô lệ... đều là hậu quả do tội bất trung. Thế nên, đấng sẽ đến giải thoát họ vừa là một vị vua, vừa là một vị lãnh tụ tôn giáo đưa dân chúng trở về với niềm tin chân thành vào Thiên Chúa.

Vào thời bấy giờ, tôn giáo và chính trị đan xen vào nhau, nên lãnh đạo đất nước cũng sẽ là lãnh tụ tôn giáo. Nhân vật được tiên báo sẽ vừa là vua, vừa là tư tế tạo nên sự hòa giải giữa Thiên Chúa và dân tộc. Ngài sẽ là trung gian đem lại ơn tha thứ cho tội bất trung của dân chúng, và giúp họ trở về với Thiên Chúa.

Trong hướng nhìn về tội lỗi và ơn tha thứ này nơi Đấng Mêsia, một lần nữa chúng ta lại thấy ứng nghiệm hoàn toàn nơi Đức Giêsu Nazareth. Ngài đã rao giảng về tất cả những điều đó, và sau cùng dùng cái chết của mình để làm chứng cho điều đó. Do đó, lời giảng của Ngài hết sức thuyết phục nhờ hành động cụ thể của Ngài.

Như thế, xét về mặt lịch sử, Đức Giêsu bị giết vì sự thù ghét, nhưng về mặt niềm tin tôn giáo, cái chết được tiên báo trước của Ngài là để giải thoát con người khỏi tội bất trung với Thiên Chúa. Ngài mặc khải cho con người biết về Thiên Chúa và tình yêu đối với nhân loại. Ở điểm này, người ta chỉ có thể hiểu được nếu tin nhận có một Thượng Đế tối cao, và đồng thời nhận thấy con người tội lỗi, đã làm nhiều điều sai trái và cần được tha thứ. Khi ấy, Đức Giêsu là Đấng hi sinh chịu chết thay cho tội lỗi con người để đưa con người trở về với tình yêu của Thiên Chúa.

M. Hạnh Tử